Totally nuts

De Notenkraker is een ballet uit 1892 op muziek van Tsjaikovski.

Het verhaal gaat over een meisje dat Clara Staalboom heet en begint op kerstavond. Er is visite en van een van hen, de raadselachtige heer Drosselmeijer, krijgt Clara een notenkrakerpop en Frits, haar broertje, een soldatenpak met zwaard. Als alle gasten weg zijn komt in haar droom de notenkrakerpop tot leven. Hij verandert in een prins. Clara en de prins worden al snel verliefd op elkaar en zijn gelukkig samen maar de prins heeft een grote vijand, de Muizenkoning. De Muizenkoning en zijn muizen veranderen de prins in een levende Notenkraker. Clara wil de Notenkraker graag helpen maar ze weet niet hoe. De Notenkraker vecht tegen de horde muizen  waardoor ze in het binnenste van Drosselmeijers toverlantaarn belanden. Daar ontmoeten ze de sneeuwkoningin en de suikertaartfee. De suikertaartfee en de prins nemen Clara mee op een magische reis. Die voert hen langs verschillende exotische landen. Als eerste zijn ze in Spanje, daarna Arabië, China, Rusland en als laatste Griekenland. Elk land heeft zijn eigen dans en muziek. Als Clara en de Notenkraker toch uit de toverlantaarn raken gaat de Notenkraker de Muizenkoning opzoeken en daagt hem uit. Als ze aan het zwaardvechten zijn wordt de Notenkraker geraakt. Hij is te zwaar gewond om verder te vechten. Gelukkig is daar Frits, gekleed in zijn soldatenpak met zwaard. Hij vecht verder tegen de Muizenkoning. Als de Muizenkoning even niet oplet steekt Frits hem neer. Frits kijkt of de Muizenkoning nog leeft maar deze is dood. Dan gebeurt er iets met de Notenkraker. Hij verandert weer in een prins. Samen dansen ze een geweldige pas de deux en een mooie liefdesdans. Dan wordt Clara weer wakker. Alles lijkt normaal. Ze rent snel naar haar notenkrakerpop en ze ziet dat dat hij weer gewoon een pop is. Het was slechts een droom.

De Notenkraker moest de belangrijkste attractie van het winterseizoen van 1891/1892 worden. Het lukte Tsjaikkovski echter niet om het balletstuk af te krijgen en daarom werd de première één jaar uitgesteld. Maar toen het stuk eenmaal uit was hadden de recensenten er geen goed woord voor over. Het stuk had bijvoorbeeld te weinig danspassen en kon bijna geen ballet worden genoemd. De muziek van Tsjakovski werd wel gewaardeerd maar dat werd bijna overschaduwd door alle kritieken. Na slechts veertien voorstellingen werd het stuk al niet meer opgevoerd. In 1934 werd het in het Westen, in Londen, voor het eerst uitgevoerd. En in 1940 werd de Notenkraker voor het eerst in Amerika uitgevoerd, het is nu ook een traditioneel kerstuitje geworden. Dit komt mede door Walt Disney, die muziek van Tsjaikovski heeft gebruikt voor de tekenfilm Fatasia. De Notenkraker wordt tegenwoordig door meer dan vijftig verschillende balletgezelschappen uitgevoerd. Alleen de choreografie van de grand pas deux uit de tweede akte is nog origineel.